Bilindiği üzere şirket ortakları, esnaflar, muhtarlar 4b sigortalısı, eski adıyla BAĞ-KUR sigortalısı kapsamındalar. 18.05.2018 tarihinde yayınlanan 7143 sayılı kanun bu kapsamdaki sigortalıları ilgilendiren çok önemli üç düzenleme içeriyor.

Bu düzenlemelerden ilki, dileyen 4b sigortalısı 2018 Mart ayı ve öncesindeki birikmiş BAĞ-KUR borcunu 31.07.2018 tarihine kadar müracaat ederek 6-9-12 ve ya 18 taksitle yapılandırarak ödeyebilecek.

İkinci düzenleme ise daha önce 2 defa çıkan borç sildirme kanunu ile borçlarını sildirenler, sildirdikleri bu borçlarını günümüz prim tutarı üzerinden ihya ederek ve üç ay içinde ödeme şartıyla bu primleri geri kazanabiliyorlardı. 7143 sayılı kanunla 4b sigortalılarının lehine bir düzenleme yapılarak bu borçların enflasyon farkıyla ve gecikme zamsız ödenebilmesine imkân tanınmıştır. Örnek vermek gerekirse 2013 yılı mayıs ayına ait sildirdiğimiz BAĞ-KUR borcumuzu şu an ödemek istersek 700,17 T.L. ödememiz gerekirken, 7143 sayılı kanundan faydalanıp 516,19 T.L. olarak ödeyebiliyoruz. Örnekten de anlaşılacağı üzere daha önce silinmiş olan 4b sigorta borçları bu kanunla indirimli bir şekilde ödenebiliyor. Yasa ile sadece sigortalılara değil sigortalıların hak sahibi durumundaki eşi, çocukları ve anne babasına da başvuru imkânı verilmektedir. Bu durumda, vefat etmiş sigortalıların hak sahibi durumunda olan yakınları da geriye doğru silinmiş sigortalılık süreleri ve borçları için ihya başvurusunda bulunup çıkacak borçları ödeyerek ölüm aylığı bağlatabileceklerdir.

Vefat etmiş BAĞ-KUR sigortalılarının hak sahiplerinin ölüm aylığı bağlanabilmesi için gerekli olan sigortalılık süreleri;

• 04.10.200 tarihinden öncesi vefat etmiş olanlar için 3 yıl,
• 04.10.2000-08.08.2001 tarihleri arası vefat etmiş olanlar için 5 yıl,
• 09.08.2001-01.08.2003 arası vefat etmiş olanlar için 3 yıl,
• 02.08.2003-01.10.2008 arası vefat etmiş olanlar 5 yıl

Üçüncü düzenleme 4b yani BAĞ-KUR kapsamındaki borçların silinmesi. Daha önceki prim borç sildirmelerinde 60 ay ve 12 ay borç şartı aranırken bu torba yasada 1 ay bile borç olsa silme işlemi yapılacak. 31.05.2018 tarihi itibarıyla prim borcu bulunanların, bu süreden önceki prim borçlarını kanunun yürürlüğe girdiği tarihi takip eden 2. ayın sonuna kadar ödememeleri veya ilgili kanun uyarınca yapılandırmamaları halinde geçmiş prim borçları silinecek, başka bir ifade ile durdurulacak. Durdurulan süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilmeyecek ve bu sürelere ilişkin SGK alacakları takip edilmeyecek. Sigortalılıkları durdurulan BAĞ-KUR’ lulardan çalışmaya devam edenlerin sigortalılıkları 01.06.2018 tarihi itibarıyla yeniden başlatılacak. Dolayısıyla prim borcundan dolayı sağlık hizmetlerinden faydalanamayan BAĞ-KUR sigortalıları kanunun bitiş süresini beklemeden de bulundukları il veya ilçe Sosyal Güvenlik Kurumuna müracaat edip birikmiş prim borçlarını sildirerek 01.06.2018 tarihinden itibaren bu hizmetlerden hemen faydalanmaya başlayabilecekler.

Sıkça karşılaştığımız sorulardan birisi de BAĞ-KUR prim borcunu sildirmenin avantajlı olup olmayacağı.

BAĞ-KUR sigortalılarının büyük bir kısmı primlerini asgari matrah üzerinden ödüyorlar. 2008 yılında yapılan değişiklikle sigortalılara ileride bağlanacak emekli aylıkları, prim gün sayısını doldurduktan sonra ilave çalıştıkları her 360 gün için 40 lira azalıyor. Dolayısıyla prim gün sayısını doldurduktan sonra, asgari ücret üzerinden ödenen primler emekli maaşının düşmesine sebep oluyor. Bu durumu bir örnekle izah etmeye çalışayım.

Sigortalımızın emekli olması için aşağıdaki şartları yerine getirmesi gerektiğini düşünelim,

4A EMEKLİLİK ŞARTLARI

EMEKLİ OLMA YAŞI    : 56

SİGORTALILIK SÜRESİ : 25 yıl

PRİM GÜN SAYISI : 5750 gün

Bu sigortalımızın 42 yaşında olduğunu 1995 yılında ilk defa sigorta tescilinin yapıldığını ve bu güne kadar 3000 gün prim ödediğini varsayalım. Bu verilere göre bu sigortalımızın emekli olabilmesi için yaşı doldurmasına 14 yıl, sigortalılık süresine 2 yıl, priminin dolmasına da 2750 gün kalmış. Yine bu sigortalımızın 24 aydır BAĞ-KUR primlerini ödemediğini ve 18.000,00 T.L. prim borcu olduğunu varsayalım. Örnekten de anlaşılacağı üzere sigortalımızınız yaşını doldurmasına 14 yıl var yani 14 x 360 = 5040 gün daha prim ödemesi yapabilir ve bu primler gereken prim gün sayısını fazlasıyla karşılar. Bahse konu BAĞ-KUR sigortalısının ihtiyaç duyulması halinde ileride sildirdiği BAĞ-KUR dönemlerini tekrar borçlanabileceğinin de göz önüne alındığında, prim borçlarını sildirmesi tavsiye edilebilir.

BAĞ-KUR sigortalılarının bir sorunu da emeklilik şartlarının 4a sigortalısından daha ağır olması. Bu sorundan dolayı işverenler sıklıkla şirket ortaklıklarını ya da işyerlerini bir yakınına devrederek son 1261 günü hizmet akdine tabi olarak çalışarak daha erken emekli olma yolunu seçiyorlar. Fakat bu işverenlerimizin primleri genellikle asgari ücret üzerinden yatırılıyor. Bu durum da alacakları emekli ücretlerinde negatif bir etki yaratıyor.

Emeklilik kişinin ekonomik durumunda önemli değişiklikler meydana getirebiliyor. Prim borçlarının sildirilmesi, ödenmesi gereken primin belirlenmesi uzmanlık isteyen konular. İşverenlerin bu düzenlemelerin planlamasını mali müşavirleriyle yapmasının yararlı olacağını düşünüyorum.